Zobacz także

Większość z nas słyszała już kiedyś o odporności, ale niestety prawie wszyscy przypominają sobie o niej dopiero kiedy są przeziębieni, albo teraz w czasach panującej dookoła pandemii. A szkoda, bo niestety odporności w tydzień lub dwa nie zbudujemy. Wzmacnianie odporności warto zacząć wcześniej.

Witamina C

Zwana także kwasem askorbinowym, witamina rozpuszczalna w wodzie, niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jest bardzo nietrwała, stale zużywana i niemagazynowana w organizmie, dlatego trzeba ją uzupełniać. Witamina C odgrywa ważną rolę w organizmie człowieka, m.in. uczestniczy w syntezie włókien kolagenowych, usuwa wolne rodniki. Była już wielokrotnie badana pod względem rozwoju odporności czy jako środek, który miałby zapobiegać przeziębieniu. Wyniki badań są niespójne lecz, zasadniczo suplementacja witaminą C przynosi niewielkie korzyści.

Podsumowując wyniki badań, suplementacja witaminą C:

• nie przyczyniała się do zmniejszenia częstości zachorowania na przeziębienie – nie ma sensu jej stosować profilaktycznie na przeziębienie,
• w przeprowadzonej przez Hemila i wsp. metaanalizie na 11306 badanych ( mężczyźni, kobiety i dzieci), którzy otrzymywali doustnie 200 mg witaminy C wykazano brak wpływu suplementacji na zmniejszenie występowania przeziębień w populacji, wykazano natomiast, że skraca czas trwania infekcji u dorosłych o średnio 8% (3%-12%) i u dzieci średnio o 14% (7%-21%), stosowanie u dzieci w trakcie infekcji witaminy C w dawce 1-2g/dzień skracało czas choroby o 18%;
• u 3249 osób, u których wystąpiło przeziębienie nie zauważono różnic w czasie trwania przeziębienia i nasilenia objawów, z osobami które otrzymywały placebo.
• w 2011 r Hemilla i wsp. przeanalizowali 29 badań dotyczących wpływu suplementacji 200 mg witaminy C na występowanie przeziębień w populacji. Doszli do wniosku, że regularne przyjmowanie dawek kwasu askorbinowego nie ma wpływu na powszechne występowanie infekcji.
• istnieją dowody, że stosowanie dużych dawek jest uzasadnione u osób narażonych na krótkie okresy wzmożonej aktywności fizycznej lub niekorzystne, zimne środowisko.

Jak widać wciąż brakuje jednoznacznych dowodów, które mogłyby potwierdzić skuteczność działania witaminy C lub jej brak w infekcjach, takich jak przeziębienie. Jednakże witamina C zawiera wiele właściwości, które pozytywnie wpływają na organizm człowieka i warto ją włączyć do diety. Jest przeciwutleniaczem, niszczy wolne rodniki, a te są prawdopodobnie odpowiedzialne m.in. za rozwój chorób nowotworowych. 

Witamina D

To tak na prawdę grupa związków chemicznych, spośród których największe znaczenie mają: witamina D2 (ergokalcyferol) i witamina D3 (cholekalcyferol). Organizm człowieka wytwarza witaminę D3 pod wpływem promieni słonecznych, należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach,  magazynowana jest w tkance tłuszczowej i wątrobie. Witamina D jest potrzebna do prawidłowej gospodarki wapniowo-fosforanowej, która wpływa na zdrowie kości oraz aktywność układu nerwowego i mięśni. Odgrywa ona potencjalną rolę w profilaktyce i terapii chorób przewlekłych.

Witamina D ma znaczący wpływ na funkcjonowanie układu immunologicznego. Poprawia działanie mechanizmów obronnych, zwiększa ich skuteczność oraz szybkość reakcji na infekcji. 

W skrócie:

• Jednym z ważniejszych elementów układu odpornościowego jest limfocyt T, który zostaje aktywowany i przekształcony w specjalne komórki, które szukają i likwidują zagrożenie takie jak bakterie czy wirusy. Przy prawidłowym stężeniu witaminy D w organizmie mechanizm ten jest aktywny cały czas. Według badań w takiej sytuacji limfocyty T zostają nieaktywowane.
• Aby limfocyt skomunikował się z patogenem, konieczna jest witamina D. Dzięki jej wsparciu, limfocyt jest w stanie rozpoznać i aktywować całą przemianę. 
• Ponadto obniża poziom substancji prozapalnych i jednocześnie powoduje wzrost substancji przeciwzapalnych. 

Jak widać z badań zdecydowanie witamina D ma tutaj znaczący wpływ jeżeli chodzi o odporność. Warto jednak poza witaminami wzmacniać odporność odpowiednio zbilansowaną dietą oraz aktywnością fizyczną, która także ma ogromne znacznie. Jeżeli zdecydujemy się jednak na suplementacje witamin, należy pamietać, że efekty stosowania nie pojawią się w przeciągu tygodnia, w zależności od niedoboru danej witaminy oraz jej wchłaniania przez organizm może to być miesiąc, dwa lub nawet trzy.

Bibliografia:

• Hemilä Hl, Chalker E. Vitamin C for preventing and treating the common cold. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Jan 31;
• Harri Hemilä, Vitamin C and Infections, 2017 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5409678/#B67-nutrients-09-00339
• Maćkowiak K., Torliński L., Współczesne poglądy na witaminę C w fizjologii i patologii człowieka, Nowiny Lekarskie 2007, 76, 4, 349-356
• Vitamin D controls T cell antigen receptor signaling and activation of human T cells. Nature Immunology, 2010
• Wpływ witaminy D na organizm człowieka Zygmunt Zdrojewicz, Ewa Chruszczewska, Michał Miner. Medycyna Rodzinna 2/2015, s. 61-66.